بررسی انواع اوراق در بورس | کاربرد انواع اوراق

بازار بورس تنها محدود به خرید و فروش سهام شرکت‌ها نیست، بلکه یکی از بخش‌های مهم و پرکاربرد آن، انواع اوراق در بورس است که تنوع بالایی دارد و نقش کلیدی در تأمین مالی دولت‌ها، شرکت‌ها و حتی مدیریت ریسک سرمایه‌گذاران ایفا می‌کند. انواع مختلف اوراق در بورس، از جمله اوراق قرضه، اوراق مشارکت و… ویژگی‌های خاصی طراحی شده‌اند تا پاسخ‌گوی نیازهای متنوع سرمایه‌گذاران و ناشران باشند. شناخت درست این ابزارها به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا استراتژی‌های هوشمندانه‌تری اتخاذ کرده و با در نظر گرفتن سطح ریسک‌پذیری خود، بازدهی مطلوب‌تری به دست آورند.

انواع اوراق در بورس

انواع اوراق در بورس یکی از مهم‌ترین این ابزارها محسوب می‌شوند که علاوه بر تنوع بالا، امکان سرمایه‌گذاری با سود مشخص یا ساختارهای شرعی را نیز فراهم می‌کنند. آشنایی با این اوراق، به‌ویژه برای افرادی که در آغاز مسیر سرمایه‌گذاری در بورس قرار دارند، ضروری است. در ادامه، به معرفی پرکاربردترین و مهم‌ترین اوراق بورسی می‌پردازیم که در بین فعالان بازار و علاقه‌مندان به اصطلاحات بورسی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.

اوراق مشارکت

یکی از رایج‌ترین انواع اوراق در بورس، اوراق مشارکت است که برای تأمین مالی پروژه‌های عمرانی، صنعتی و خدماتی منتشر می‌شود. دارندگان این اوراق، در سود پروژه شریک هستند، اما در زیان دخالتی ندارند. این اوراق معمولاً نرخ سود مشخص دارند و پرداخت سود در دوره‌های منظم انجام می‌شود. آشنایی با این نوع اوراق برای تازه‌واردها به دنیای اصطلاحات بورسی مفید است.

اوراق قرضه

از مهم‌ترین انواع اوراق در بورس، اوراق قرضه هستند که معمولاً توسط دولت‌ها یا شرکت‌های بزرگ منتشر می‌شوند. این اوراق تعهدی برای بازپرداخت اصل پول همراه با سود در تاریخ معین‌اند. ریسک پایین و درآمد ثابت، ویژگی مهم آن‌ها است. شناخت این اوراق برای کسانی که به دنبال ثبات در سرمایه‌ گذاری در بورس هستند، توصیه می‌شود.

اوراق اجاره

در میان انواع اوراق در بورس، اوراق اجاره به عنوان ابزار مالی اسلامی معرفی می‌شوند که مبتنی بر اجاره دارایی هستند. این اوراق به‌جای بهره، سود حاصل از اجاره دارایی به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند. جذابیت این نوع اوراق در ترکیب با فقه اسلامی و کاهش ریسک، آن‌ها را به انتخابی امن‌تر تبدیل کرده است. در کنار سهام بورسی، این اوراق می‌توانند بخشی از سبد دارایی شما باشند.

اوراق خزانه اسلامی (اخزا)

اوراق خزانه یکی از پرطرفدارترین انواع اوراق در بورس برای سرمایه‌گذاران کم‌ریسک به شمار می‌روند. دولت این اوراق را منتشر می‌کند تا بدهی‌های کوتاه‌ مدت خود را تأمین مالی کند. آن‌ها بدون سود اسمی هستند، اما با قیمت پایین‌تر از ارزش اسمی فروخته می‌شوند. این اوراق برای تنوع‌بخشی به دارایی در کنار سهام بورسی بسیار کاربردی‌اند.

اوراق اختیار فروش و خرید

در میان انواع اوراق در بورس، اوراق اختیار معامله از ابزارهای حرفه‌ای‌تر هستند که حق خرید یا فروش سهام را در آینده با قیمت مشخص برای دارنده ایجاد می‌کنند. این اوراق ابزار پوشش ریسک و سودآوری در بازارهای پرنوسان محسوب می‌شوند. تسلط بر این اوراق نیازمند آشنایی دقیق با اصطلاحات بورس است. استفاده صحیح از این ابزارها می‌تواند مکمل خوبی برای سرمایه‌گذاری در بورس باشد.

نحوه معامله اوراق در بورس

معامله اوراق در بورس از طریق سامانه معاملاتی آنلاین کارگزاری‌ها انجام می‌شود. سرمایه‌گذاران برای شروع، ابتدا باید در یک کارگزاری معتبر ثبت‌نام کرده، کد بورسی دریافت کنند و سپس از طریق پنل معاملاتی خود اقدام به خرید یا فروش اوراق نمایند. قیمت اوراق بر اساس عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌شود و معاملات آن مشابه سهام بورسی، تحت نظارت سازمان بورس انجام می‌گیرد.

در هنگام خرید اوراق، باید به نوع اوراق، تاریخ سررسید، نرخ سود یا تخفیف، و ویژگی‌های خاص آن توجه شود. برخی اوراق مانند اوراق خزانه اسلامی بدون سود اسمی ولی با تخفیف عرضه می‌شوند، در حالی که برخی مانند اوراق مشارکت دارای سود دوره‌ای مشخص هستند. تسویه وجوه به‌صورت دو روز کاری پس از معامله انجام می‌شود و اطلاعات اوراق در پنل معاملاتی به‌روزرسانی می‌گردد.

نحوه شناسایی انواع اوراق در بورس

برای شناسایی دقیق انواع اوراق در بورس، نخست باید با نام و ساختار نماد هر اوراق در بازار آشنا باشید. مثلاً اوراق خزانه اسلامی معمولاً با نمادهایی چون اخزا یا اراد مشخص می‌شوند، در حالی که اوراق مشارکت یا اجاره، نام‌هایی متفاوت با شناسه‌های خاص دارند. اطلاعات کامل این اوراق در سایت‌های رسمی مانند کدال یا tsetmc در دسترس است. در این منابع، جزئیاتی مانند نرخ سود، تاریخ سررسید، ضامن، نوع عرضه و وضعیت بازپرداخت ذکر شده‌اند. شناخت این موارد برای انتخاب گزینه مناسب در سرمایه‌گذاری در بورس ضروری است. همچنین آشنایی با اصطلاحات بورسی به درک بهتر ماهیت این اوراق کمک می‌کند.

بهترین کتاب های یادگیری برای بورس

بورس‎باز(نوشته همایون دارابی): این کتاب یکی از پرفروش‌ترین منابع فارسی برای آشنایی با مفاهیم پایه و اصطلاحات بورسی در ایران است. زبان ساده و روان آن برای مبتدیان بسیار مناسب است.

صفر تا صد سرمایه‌ گذاری در بورس(نوشته نسیم کردستانی): راهنمایی گام‌ به‌ گام برای ورود به بازار بورس ایران، با تمرکز بر آموزش مفاهیم بنیادی، تکنیکال و نحوه دریافت کد بورسی. مناسب برای کسانی که به‌تازگی قصد شروع دارند.

تحلیل تکنیکال به زبان ساده(نوشته مهدی افضلیان): این کتاب آموزش ابزارهای تحلیل تکنیکال را با تمرکز بر بازار بورس ایران ارائه می‌دهد. مثال‌های کاربردی و نمودارهای واقعی از نقاط قوت آن هستند.

مرجع کامل تحلیل تکنیکال کاربردی(نوشته امیر زنگنه): کتابی جامع با آموزش دقیق ابزارها و استراتژی‌های معاملاتی در بورس ایران. مناسب برای تحلیل‌گران و معامله‌گران با دانش متوسط به بالا.

شناخت بازار سرمایه(نوشته علی صابریان): کتابی آموزشی و کاربردی از انتشارات آریانا قلم که ساختار بورس ایران، ابزارهای مالی و نهادهای بازار سرمایه را معرفی می‌کند. برای علاقه‌مندان به درک ساختار کلی بورس مفید است.

نقشه راه سرمایه‌گذاری در بورس(نوشته علی سعدوندی): این کتاب نگاهی استراتژیک به سرمایه‌گذاری در بورس ایران دارد و توصیه‌هایی عملی برای بهینه‌سازی سود و مدیریت ریسک ارائه می‌دهد.

سخن پایانی

انواع اوراق در بورس ابزارهایی متنوع برای سرمایه‌گذاری، تأمین مالی، و مدیریت ریسک در بازار سرمایه هستند. این اوراق شامل مشارکت، قرضه، اجاره، خزانه اسلامی و اختیار معامله‌اند که هرکدام با ویژگی‌های خاصی، پاسخگوی نیاز سرمایه‌گذاران با سطوح مختلف ریسک‌پذیری‌اند. برای خرید و فروش انواع اوراق در بورس باید از طریق سامانه‌های آنلاین کارگزاری‌ها اقدام کرد. شناخت نوع اوراق، تاریخ سررسید و سود یا تخفیف آن‌ها اهمیت زیادی دارد و معاملات این اوراق، همانند سهام بورسی، تحت نظارت سازمان بورس انجام می‌شود.